Something in Cyrillic Kazakh found deep within the notes, on the outskirts of the Wikibilim project, aka Jimbo's attempt to build a State Wikipedia inside Kazakhstan. It is a deleted stub article from the Kazakh Wikipedia.
Республика (Орысша: Республика – деловое обозрение) немесе Голос Республики (Республика дауысы) жетісінде бір шығатын немесе газеті болды. 2000-ы жылы құрылған газет үкіметтің жемкорлығы туралы жазатын баспасоз ретінде танымал. 2005-і ж. мамыр айында газет Мәдениет, Акпарат және Министрлігінің бұйрығымен жабылды. Дегенмен ол түрлі атаулармен басылып шығуын жалғастырды. 2012-і жылдың сонында, Манғыстау оқиғаларының бір жылдығы аясында Қазақ құқық қорғау органдары Республика газеті офисіна басып кірді де тінту жүргізді. Қайтадан оның басылуы тоқтатылды, ал айыптау үкім алы шығарылған жоқ.
2000
Ресейлік журналист Ирина Петрушова Республика газетін 2000-ы жылы ашты. Апта сайын басылып шығатын газет басымен Қазақстандағы бизнес және экономикалық мәселелерді қамтыды және де Назарбаевтың режимін сынайтын мақалалар жие басып шығарды. Газет қаржы жанжалдары және күшейе түскен тамыр-таныстық туралы жазды.
Сондай жанжалдардың ішінде мұнайға байланысты кұқықтарды Президенттің тумаларының біреуне беру, Алматы әуежайына бөлінген қаражаттардың жоқ болып кету және Назарбаевтың қызы жалғыз өзі ұшақта ұшуы ушін Қазақ полициясы басқа туристтерді күштеп ұшақтан тусіру жайлары басылғын болатын. Республиканың ең мағыналы болған әйгілеуі бұл Назарбаев 1 миллиард АҚШ долларын құрайтын мемлекеттік мұнай табысын Швейцариялық банк шотында жасырғаны. Ал Үкіметтің мәлімдеуі боыйнша бұл ақша 1998 жылы ұлттық экономиканы құтқару ушін пайдаланған төтенше қаражат болыпты.
2001
2001 жылдың қараша айында бір үкімет өкілі Республиканың бақылау үлесін сәтсіз сатып алуға тырмысты. 2002 жылдың қаңтар айында Қазақстандық баспашылар газетті басудан бас тарта бастады: бір баспашының есік алдына адам бас суйегі тастап кетілген жайт соң. Оның үстіне Қазақстандық сот Республиканың басылуына тиым салды. Бірақ газет Басқа Республика атты газет болып басылун тоқтатпады. Петрушова Республика басылымды өзі жасау үшін цифрлық көшірме машинасын сатып алды. Бірақ содан соң газеттің офистері қорқынышқа ұшырай бастады. Халықаралық әйелдер күні Петрушоваға олген кісі зиратына қойылатын гүл шоқтары жіберіліпті. Тағы бірде Республика ғимаратына басы шауып тасталған ит ілініп қойылған. Оған “келесі рет болмайды” деген хат жапсарылған, ал иттің басы Петрушованың үйінің сыртында тасталып кеткен. Осы ит оқиғасынан үш күн өткен соң газеттің офистеріне өртегіш бомбылар лақтырылып, офистер тұтасымен өртеніп кетті. Алматы полициясы басшысының орынбасары Наурызбай Қадырқожаевтің айтуынша, екі жиырма жасты күдіктілер оларға қазіргі кезде жұмысын тоқтатқан Республика Бизнес Ревьюді басқарған компанияның негізін салушы Муратбек Кетебаев мамырдың 22-сі күні жасалған іс ушін 1000 АҚШ доллар эквивалентінде ақша уаде еткен, тіпті оларға Молотов коктелін жасау үшін шөлмектер мен оталатын сұйықтық берген. Кетебаев бұны қолдан жасалған және ақылға сыймайтын айптау дет атады.
Шілде айында салық байланысты айыптауға сәйкес Петрушова 18 ай мерзімді түрмеге қамауыл үкімі берілді. Бірақ бұл іс амнистияға жататын болып, Петрушова түрмеге тускен жоқ. Осы істен соң ол елді тастап, Ресейге кетті. Жанұясының қауыпсіздігі ушін олардан арада тұрып, ол Ресейде Интернет арқылы басылыун жалғастырды. Петрушова еңбегі үшін 2002 жылы АҚШта орналасқан мемлекеттік емес ұйым Журналистерді қорғау Комитетімен Халықаралық Пресса Бостандығы марапатымен марапатталды.
Machine translation:
Republic (Russian: Республика – деловое обозрение) or Golos Республика (Voice of the Republic) was a weekly newspaper. Founded in 2000, the newspaper became known as a newspaper that reported on government corruption. In May 2005, the newspaper was closed by order of the Ministry of Culture, Information and Communications. However, it continued to be published under various titles. In late 2012, on the anniversary of the Mangystau events, Kazakh law enforcement agencies raided and searched the offices of the newspaper Respublika. It was again suspended, and no charges were filed.
2000
Russian journalist Irina Petrushova founded the newspaper Respublika in 2000. The weekly newspaper primarily covered business and economic issues in Kazakhstan and frequently published articles critical of Nazarbayev's regime. The newspaper reported on financial scandals and growing nepotism.
Among the scandals were the transfer of oil rights to one of the president's relatives, the disappearance of funds allocated for the Almaty airport, and the Kazakh police forcibly removing other tourists from the plane so that Nazarbayev's daughter could fly alone. The most significant scandal of the Republic was that Nazarbayev hid $1 billion in state oil revenues in a Swiss bank account. According to the government, this money was used as an emergency fund to save the national economy in 1998.
2001
In November 2001, a government representative unsuccessfully tried to buy a controlling stake in the Republic. In January 2002, Kazakhstani publishers began to refuse to print the newspaper: after a human skull was left on the doorstep of one of the publishers. In addition, a Kazakh court banned the publication of the Republic. However, the newspaper did not stop publishing it as Baska Respublika. Petrushova purchased a digital copy machine to print the Respublika herself. But then the newspaper's offices began to be terrorized. On International Women's Day, flowers were sent to Petrushova to be placed at the cemetery of the deceased. Another time, a dog with its head severed was hung on the Republic building. A note was attached to it saying "There will be no next time," and the dog's head was left outside Petrushova's house. Three days after the dog incident, firebombs were thrown at the newspaper's offices, which were completely burned down. According to Almaty Deputy Chief of Police Nauryzbay Kadyrkozhayev, the two 20-year-old suspects had promised them the equivalent of $1,000 for the May 22 incident, and even gave them bottles and flammable liquid to make Molotov cocktails. Ketebayev called the accusations fabricated and absurd.
In July, Petrushova was sentenced to 18 months in prison on tax-related charges. However, the case was amnestied, and Petrushova did not go to prison. After the case, she left the country and went to Russia. She has been separated from her family for her safety, and continues to publish online in Russia. For her work, Petrushova was awarded the International Press Freedom Award in 2002 by the US-based non-governmental organization Committee to Protect Journalists.
Above: A song to set the mood, Vladimir Vysotsky's "Capricious Horses".
Below: Kazakhstan (or at least the Kazakh Soviet Socialist Republic) in "better" times, The Needle (Igla, 1988) with closed-captioning subtitles in English. If Vysotsky had stayed away from the drugs and Viktor Tsoi avoided that car crash, the world would be a better place.
